श्री पाक्षिकादि अतिचार

|| श्री पाक्षिकादि अतिचार सूत्र ||

नाणंमि दंसणंमि अ, चरणंमि तवंमि तह य वीरियंमि आयरणं आयारो, ईय एसो पंचहा भणिओ ॥
ज्ञानाचार, दर्शनाचार, चारित्राचार, तपाचार, वीर्याचार; ए पंचविध आचारमांहि अनेरो जे कोई अतिचार पक्ष दिवसमांहि सूक्ष्म बादर जाणतां अजाणतां हुओ होय, ते सवि हु मने, वचने, कायाए करी मिच्छा मि दुक्कडं ॥१॥

तत्र ज्ञानाचारे आठ अतिचार II
काले विणए बहुमाणे, उवहाणे तह अनिण्हवणे; 
वंजण अत्थ तदुभए, अट्ठविहो नाण-मायारो ॥१॥

ज्ञान काळ वेळाए भण्यो गुण्यो नहीं, अकाळे भण्यो, विनयहीन, बहुमानहीन, योग-उपधानहीन, अनेरा कन्हे भणी अनेरो गुरु कह्यो. देव गुरु वांदणे, पडिक्कमणे सज्झाय करतां, भणतां, गुणतां, कूडो अक्षर काने मात्राए अधिको ओछो भण्यो. सूत्र कूडुं कह्युं, अर्थ कूडो कह्यो, तदुभय कूडां कह्यां, भणीने विसार्यां.

साधु तणे धर्मे काजो अणउद्धर्ये, ‘डांडो अणपडिलेह्ये, वसति अणशोधे,* अणपवेसे,* असज्झाय अणोज्झायमांहे श्री दशवैकालिक प्रमुख सिद्धांत भण्यो गुण्यो. श्रावकतणे धर्मे थविरावलि, पडिक्कमणां, उपदेशमाळा प्रमुख सिद्धांत भण्यो गुण्यो, काळवेळा काजो अणउद्धर्ये पढ्यो. ज्ञानोपगरण पाटी, पोथी, ठवणी, कवली, नोकारवाळी, सापडा, सापडी, दस्तरी, वही, ओलिया प्रमुख प्रत्ये पग लाग्यो, थूंक लाग्युं, थूंके करी अक्षर मांज्यो, ओशीसे धर्यो, कने छतां आहार निहार कीधो.

ज्ञानद्रव्य भक्षतां उपेक्षा कीधी. ”प्रज्ञापराधे विणाश्यो, विणसतो उवेख्यो, छती शक्तिए सारसंभाळ न कीधी. ज्ञानवंत प्रत्ये द्वेष, मत्सर चिंतव्यो, अवज्ञा आशातना कीधी. कोई प्रत्ये भणतां, गणतां अंतराय कीधो. आपणा जाणपणा तणो गर्व चिंतव्यो. मतिज्ञान, श्रुतज्ञान, अवधिज्ञान, मन:पर्यवज्ञान, केवलज्ञान ए पंचविध ज्ञानतणी असद्दहणा कीधी. कोई तोतडो, बोबडो देखी हस्यो, वितक्‌र्यो, अन्यथा प्ररूपणा कीधी || ज्ञानाचार विषईओ अनेरो जे कोई अतिचार पक्ष दिवस ||१||

दर्शनाचारे आठ अतिचार

निस्संकिय निक्कंखिय, निव्वितिगिच्छा अमूढदिट्ठि अ |

उववूह थिरीकरणे, वच्छ ल्ल पभावणे अट्ठ ॥१॥ 

देव-गुरु-धर्म तणे विषे निःशंकपणुं न कीधुं, तथा एकांत निश्चय न कीधो. धर्म संबंधीया फल तणे विषे निःसंदेह बुद्धि धरी नहीं. साधु-साध्वीनां मल मलिन गात्र देखी दुगंछा निपजावी. कुचारित्रीया देखी चारित्रीया उपर अभाव हुओ. मिथ्यात्वी तणी पूजा प्रभावना देखी मूढद्दष्टिप णुं कीधुं तथा संघमांहे गुणवंततणी ‘अनुपबृंहणा कीधी. अस्थिरीकरण, अवात्सल्य, अप्रीति, अभक्ति नीपजावी, अबहुमान कीधुं. तथा देवद्रव्य, गुरुद्रव्य, ज्ञानद्रव्य, साधारणद्रव्य, भक्षित उपेक्षित प्रज्ञापराधे विणाश्या, विणसतां उवेख्यां, छती शक्तिए सारसंभाळ न कीधी. तथा साधर्मिक साथे कलह कर्मबंध कीधो. अधोती, ‘अष्टपड मुखकोश पाखे देवपुजा कीधी. बिंब प्रत्ये वासकूंपी, धूपधाणुं, कळश तणो ठबको लाग्यो. बिंब हाथ थकी पाड्युं. उसास-निःसास लाग्यो. देहरे, उपाश्रये, मलश्लेष्मादिक लोह्युं. देहरामांहे हास्य, खेल, केलि, कुतूहल, आहार-निहार कीधां. पान सोपारी, निवेदीआं खाधां, ठवणायरिय हाथ थकी पाड्या, पडिलेहवा विसार्यां. जिनभवने चोराशी आशातना, गुरु गुरुणी प्रत्ये तेत्रीश आशातना कीधी होय, गुरुवचन तहत्ति करी पडिवज्युं नहीं,  दर्शनाचार विषईओ अनेरो जे कोई अतिचार पक्ष दिवस II२॥

चारित्राचारे आठ अतिचार

पणिहाण-जोगजुत्तो, पंचहिं समिइहिं तीहिं गुत्तीहिं || 

एस चरित्तायारो, अट्ठविहो होई नायव्वो ||१||

*ईर्या-समिति ते अणजोये हिंड्या. भाषासमिति ते सावद्य वचन बोल्या. एषणा समिति ते ‘तृण डगल, अन्न पाणी असूझतुं लीधुं. आदानभंडमत्त निक्खवेणा समिति ते आसन, शयन, उपकरण, मातरुं प्रमुख अणपूंजी जीवाकुल भूमिकाए मूक्युं लीधुं. पारिष्ठापनिका समिति ते मल मूत्र श्लेष्मादिक अणपूंजी जीवाकुल भूमिकाए परठव्युं. मनोगुप्ति-मनमां आर्त्त-रोद्र ध्यान ध्यायां. वचनगुप्ति सावद्य, वचन बोल्यां. कायगुप्ति शरीर अणपडिलेह्युं हलाव्युं, अणपूंजे बेठा. ए अष्ट प्रवचन माता साधुतणे धर्मे सदैव अने श्रावक तणे धर्मे सामायिक पोसह लीधे रूडी पेरे पाळ्यां नहीं, खंडणा विराधना हुई, चारित्राचार विषईओ अनेरो जे कोई अतिचार पक्ष दिवसमांही सूक्ष्म बादर जाणतां अजाणतां हुओ होय, ते सवि हुं मने वचने कायाए करी मिच्छा मि दुक्कडं ।।३।।

विशेषतः श्रावकतणे धर्मे* श्री सम्यक्त्व मूल बार व्रत सम्यक्त्वतणा पांच अतिचार ।। संका-कंख-विगिच्छा || शंका-श्री अरिहंततणां बळ, अतिशय, ज्ञानलक्ष्मी, गांभीर्यादिक गुण, शाश्वती प्रतिमा, चारित्रीयानां चारित्र, श्री जिनवचनतणो संदेह कीधो | आकांक्षा-ब्रह्मा, विष्णु, महेश्वर, क्षेत्रपाल, गोगो, आसपाल, पादरदेवता, गोत्रदेवता, ग्रहपूजा, विनायक, हनुमंत, सुग्रीव, वाली, नाह, ईत्येवमादिक देश, नगर, गाम, गोत्र, नगरी, जूजूआ देव देहराना प्रभाव देखी रोग आतंक कष्ट आव्ये ईहलोक परलोकार्थे पूज्या मान्या. सिद्ध विनायक जीराऊलाने मान्युं-ईच्छ्युं. बौद्ध, सांख्यादिक, संन्यासी, ”भरडा, भगत, लिंगिया, जोगिया, जोगी, दरवेश, अनेरा दर्शनीयातणो कष्ट, मंत्र चमत्कार देखी परमार्थ जाण्या विना भूल्या व्या मोह्या. कुशास्त्र शीख्यां, सांभळ्यां. श्राद्ध, संवच्छरी, होळी, बलेव, माहि पूनम, अजापडवो, प्रेतबीज, गौरीत्रीज, विनायक चोथ, नागपांचमी, झीलणाछट्ठी, शीलसातमी, ध्रुवआठमी, नोली नवमी, अहवा दशमी, व्रत अगियारशी, वच्छबारशी, धनतेरशी, अनंत चउदशी, अमावास्या, आदित्यवार, उत्तरायण नैवेद्य कीधां. नवोदक, याग भोग, उतारणां कीधां, कराव्यां, अनुमोद्यां. पींपले पाणी घाल्यां, घलाव्यां, घर बाहिर क्षेत्रे, खले, कूवे तळावे, नदीए, द्रहे, वावीए, समुद्रे, कुंडे पुण्यहेतु स्नान कीधां, कराव्यां, अनुमोद्यां, दान दीधां. ग्रहण, शनैश्र्वर, माहमासे नवरात्रिए न्हाया. अजाणना थाप्यां’, अनेराई व्रत व्रतोलां कीधां, कराव्यां, वितिगिच्छा धर्म संबंधीया फल तणे विषे संदेह कीधो. जिन अरिहंत धर्मना आगार, विश्वोपकारसागर, मोक्षमार्गना दातार, ईस्या गुण भणी न मान्या, न पूज्या. महासती, महात्मानी, ईहलोक परलोक संबंधीआ भोगवांछित पूजा कीधी. रोग, आतंक, कष्ट आव्ये खीण वचन भोग मान्या. महात्मानां भात, पाणी, मल शोभा तणी निंदा कीधी. कुचारित्रीया देखी चारित्रीया उपर कुभाव हुओ. मिथ्यात्वीतणी पूजा प्रभावना देखी प्रशंसा कीधी, प्रीति मांडी. दाक्षिण्य लगे तेहनो धर्म मान्यो, कीधो ।। श्री सम्यक्त्व व्रत विषईओ अनेरो जे कोई अतिचार पक्ष दिवसमांहि.

पहेले स्थूल प्राणातिपातविरमण व्रते पांच अतिचार | वहबंध छविच्छेए. II द्विपद चतुष्पद प्रत्ये रीसवशे गाढो घाव घाल्यो, गाढे बंधने बांध्यो. अधिक भार घाल्यो. निर्लांछन कर्म कीधां. चारा-पाणी तणी वेळाए सारसंभाळ न कीधी. लेहणे देहणे किणहि प्रत्ये लंघाव्यो, तेणे भूखे आपणे जम्या. कन्हे रही मराव्यो. बंदीखाने घलाव्यो. सळ्यां धान तावडे नाख्यां, दळाव्यां, भरडाव्यां, शोधी न वावर्यां ईंधण, छाणां अणशोध्यां बाळ्यां. ते मांहि साप, विंछी, खजूरा, सरवला, मांकड, जूआ, गींगोडा साहतां मुआ, दुहव्या, रूडे स्थानके न मूक्या. कीडी मंकोडीनां ईंडां विछोह्यां, लीख फोडी, उदेही, कीडी, मंकोडी, धीमेल, कातरा, चूडेल, पतंगिया, देडकां, अलसीयां, ईअल, कुंतां, डांस, मसा, बगतरा, माखी, तीड प्रमुख जीव विणट्ठा. माळा हलावतां चलावतां पंखी, चकलां, काग तणां ईंडां फोड्यां. अनेरा एकेंद्रियादिक जीव विणास्या, चांप्या, दुहव्या. कांई हलावतां, चलावतां, पाणी छांटतां अनेरां कांई कामकाज करतां, निर्ध्वंसपणुं कीधुं.

जीवरक्षा रूडी न कीधी. संखारो सूकव्यो. रूडुं गलणुं न कीधुं, अणगळ पाणी वापर्युं. रूडी जयणा न कीधी. अणगळ पाणीए झील्या, लुगडां धोयां. खाटला तावडे नांख्या, झाटक्या. जीवाकुल भूमि लींपी. वाशी गार राखी, दलणे, खांडणे, लींपणे रूडी जयणा न कीधी. आठम चउदसना नियम भांग्या. धूणी करावी, पहेले स्थूल प्राणातिपात विरमणव्रत विषईओ अनेरो जे कोई अतिचार पक्ष दिवसमांहि ||१||

बीजे स्थूल मृषावादविरमणव्रते पांच अतिचार: सहसा रहस्सदारे || सहसात्कारे कुणह प्रत्ये अजुगतुं आळ अभ्याख्यान दीधुं. स्वदारा-मंत्रभेद कीधो. अनेरा कुणहनो मंत्र, आलोच मर्म प्रकाश्यो. कुणहने अनर्थ पाडवा कूडी बुद्धि कीधी. कूडो लेख लख्यो. कूडी साख भरी. थापणमोसो कीधो. कन्या, गौ, ढोर, भूमिसंबंधी लेहणेदेहणे व्यवसाये वाद वढवाड करतां मोटकुं जूठुं बोल्या, हाथ पग तणी गाळ दीधी. कडकडा मोड्या. मर्मवचन बोल्यां ॥ बीजे स्थूल मृषावादविरमणव्रत विषईओ अनेरो जे कोई अतिचार पक्ष ॥२॥

त्रीजे स्थूल अदत्तादानविरमण व्रते पांच अतिचार । तेनाहडप्पओगे || घर बाहिर क्षेत्रे खले पराई वस्तु अणमोकली लीधी, वावरी, चोराई वस्तु वहोरी. चोर धाड प्रत्ये संकेत कीधो. तेहने संबल दीधुं. तेहनी वस्तु लीधी. विरुद्ध राज्यातिक्रम कीधो. नवा, पुराणा, सरस, विरस, सजीव, निर्जीव वस्तुना भेल संभेल कीधां. कूडे काटले, तोले, माने, मापे वहोर्यां. दाणचोरी कीधी. कुणहीने लेखे वरांस्यो. साटे लांच लीधी. कूडो करहो काढ्यो. विश्वासघात कीधो. परवंचना कीधी, पासंग कूडां कीधां. दांडी चढावी. लहके त्रहके कूडां काटलां, मान मापां कीधां. माता, पिता, पुत्र मित्र, कलत्र, वंची कुणहिने दीधुं. जुदी गांठ कीधी. थापण ओळवी. कुणहिने लेखे पलेखे भूलव्युं. पडी वस्तु ओळवी लीधी ॥ त्रीजे स्थूल अदत्तादानविरमणव्रत विषईओ अनेरो जे कोई अतिचार पक्ष दिवस ॥३॥

चोथे स्वदारासंतोष परस्त्रीगमनविरमणव्रते पांच अतिचार | अपरिग्ग हियाईत्तर ।। ‘अपरिगृहितागमन, ईत्वरपरिगृहितागमन कीधुं, विधवा, वेश्या, परस्त्री, कुलांगना, स्वदाराशोकतणे विषे दृष्टिविपर्यास कीधो. सराग वचन बोल्यां. आठम चउदस, अनेरी पर्वतिथिना नियम लई भांग्या. घर घरणां कीधां, कराव्यां. वरवहू वखाण्यां. कुविकल्प चिंतव्यो. ‘अनंगक्रीडा कीधी. स्त्रीनां अंगोपांग नीरख्यां, पराया विवाह जोड्या. ढींगला ढींगली परणाव्यां कामभोगतणे विषे तीव्र अभिलाष कीधो. “अतिक्रम, व्यतिक्रम, अतिचार अनाचार सुहणे स्वप्नान्तरे हुआ. कुस्वप्न लाध्यां. नट, विट, स्त्रीशुं हांसुं कीधुं || चोथे स्वदारासंतोष परस्त्री गमन विरमण व्रत विषईओ अनेरो जे अतिचार पक्ष दिवस  ||४||

पांचमे परिग्रह परिमाणव्रते पांच अतिचार || धणधन्न खित्तवत्थू || धन धान्य, क्षेत्र, वास्तु, रूप्य, सुवर्ण, कुप्य, द्विपद, चतुष्पद, ए नवविध परिग्रह तणा नियम उपरांत वृद्धि देखी मूर्छा लगे संक्षेप न कीधो. माता, पित् पुत्र, स्त्रीतणे लेखे कीधो. परिग्रह परिमाण लीधुं नहीं. लईने पढिउं° नहीं, पढवुं विसार्युं. अलीधुं मेल्युं. नियम विसार्या ॥ पांचमे परिग्रह परिमाण व्रत विषईओ अनेरो जे कोई अतिचार पक्ष दिवसमांहि ॥५॥

छट्ठे दिग्परिमाणव्रते पांच अतिचार । गमणस्स उ परिमाणे ॥ ऊर्ध्व दिशि अधो दिशि, तिर्यग्‌ दिशिए जावा आववा तणा नियम लई भांग्या. अनाभोगे विस्मृत लगे अधिक भूमि गया. पाठवणी आघी पाछी मोकली. वहाण व्यवसाय कीधो. वर्षाकाले गामतरुं कीधुं. भूमिका एक गमा संक्षेपी, बीजी गमा वधारी छट्ठे दिग्परिमाण व्रत विषईओ अनेरो जे कोई अतिचार पक्ष दिवसमांहि || ६ ||

सातमे भोगोपभोग परिमाणव्रते भोजन आश्रयी पांच अतिचार अने कर्महुंती पंदर अतिचार, एवं वीश अतिचार II सचित्ते पडिबद्धे II सचित्त नियम लीधे अधिक सचित्त लीधुं, अपक्वाहार, दुष्पक्वाहार, तुच्छौषधितणुं भक्षण कीधुं. ओला, उंबी, पोंक, पापडी खाधां |

सच्चित्त दव्व-विगई-वाणहतं-बोल-वत्थ-कुसुमेसु । 

वाहण-सयण-विलेवण बंभ-दिसि-ण्हाण-भत्तेसु ।।१।। 

ए चउद नियम दिनगत, रात्रिगत लीधा नहीं. । 

लईने भांग्या. बावीश अभक्ष्य, बत्रीश अनंतकायमांहि आदु, मूला, गाजर, पिंड, पिंडालु, कचूरो, सूरण ‘कुणी आंबली, गलो, वाघरडां खाधां. वाशी कठोल, पोली रोटली, त्रण दिवसनुं ओदन लीधुं. मधु, महुडां, माखण, माटी, वेंगण, पीलु, पीच, पंपोटा, विष, हिम, करहा, घोलवडां, अजाण्यां फल, टिंबरुं, गुंदां, महोर, बोळ अथाणुं, आम्बलबोर, काचुं मीठुं, तिल, खसखस, कोठिंबडां खाधां. रात्रि भोजन कीधां. लगभग वेळाए वाळुं कीधुं. दिवस विणउगे शीराव्या, तथा कर्मतः पन्नर कर्मादान – ईंगालकम्मे, वणकम्मे, साडिकम्मे, भाडिकम्पे, फोडिकम्मे, ए पांच कर्म ॥ दंतवाणिज्जे, लक्खवाणिज्जे, रसवाणिज्जे, केसवाणिज्जे, विसवाणिज्जे, ए पांच वाणिज्य, जंतपिल्लणकम्मे, निल्लंछणकम्मे, दवग्गिदावणया, सरदह तलायसोसणया, असई पोसणया, ए पांच सामान्य, ए पांच कर्म, पांच वाणिज्य, पांच सामान्य एवं पन्नर कर्मादान बहु सावद्य महारंभ, रांगण लीहाला कराव्या, ईंट निभाडा पकाव्या. धाणी, चणा, पक्‌‍वान करी वेच्यां वाशी माखण तवाव्यां. तिल वोहोर्या, फागण मास उपरांत राख्या दलीदो कीधो. अंगीठा कराव्या. श्वान, बिलाडा, सूडा सालहि पोष्यां. अनेरां जे कांई बहु सावद्य खरकर्मादिक समाचर्या. वाशी गार राखी. लींपणे गूंपणे महारंभ कीधो. अणशोध्या चूलां संध्रूक्या. घी, तेल, गोळ, छाशतणां भाजन उघाडां मूक्यां. ते मांहि माखी, कुंति, उंदर, गीरोली, पडी, कीडी चडी, तेनी जयणा न कीधी || सातमे भोगोपभोग परिमाण व्रत विषईओ अनेरो जे कोई अतिचार पक्ष दिवसमांहि II७II

आठमे अनर्थदंडविरमणव्रते पांच अतिचार || 

कंदप्पे कुक्कुईए, II 

कंदर्प्प लगे विटचेष्टा हास्य, खेल, कुतूहल कीधां. पुरुष स्त्रीना हावभाव, रूप, शृंगार, विषयरस वखाण्या. राजकथा, भक्तकथा’, देशकथा, स्त्रीकथा कीधी. पराई तांत’ कीधी तथा पेशुन्यपणुं कीधुं, आर्त्त रोद्रध्यान ध्यायां. खांडा, कटार, कोश, कुहाडा, रथ, उखल’, मुशल’, अग्नि, घरंटी, निसाहे, दातरडां, प्रमुख अधिकरण मेली दाक्षिण्य लगे माग्या आप्या. पापोपदेश कीधो. अष्टमी चतुर्दशीए खांडवा दळवा तणा नियम भांग्या. मुखरपणा लगे असंबद्ध वाक्य बोल्यां. प्रमादाचरण सेव्यां. अंघोले, नाहणे, दातणे, पग धोअणे, खेल पाणी तेल छांट्यां. झीलणे झील्या. जुगटे रम्या. हिंचोले हिंच्या. नाटक प्रेक्षणक जोयां. कण, ”कुवस्तु ढोर लेवराव्यां. कर्कश’ वचन बोल्यां, आक्रोश कीधा. अबोला लीधा. करकडा मोड्या. मच्छर धर्यो. संभेडा लगाड्या. श्राप दीधा, भेंसा, सांढ, हुडु”, कूकडा, श्वानादिक झुझार्या, झूझतां जोयां. खादि लगे अदेखाई चिंतवी. माटी, मीठुं, कण, कपासिया, काज विण चांप्या, ते उपर बेठा, आली वनस्पति खूंदी. सूई, शस्त्रादिक निपजाव्यां. घणी निद्रा कीधी. राग द्वेष लगे एकने ऋद्धि परिवार वांछी, एकने मृत्यु हानि वांछी II आठमे अनर्थदंड विरमणव्रत विषईओ अनेरो जे कोई अतिचार पक्ष दिवसमांहि [८]

नवमे सामायिक व्रते पांच अतिचार II 

तिविहे दुप्पणिहाणे | 

सामायिक लीधे मने आहट्ट, दोहट्ट चिंतव्युं. सावद्य वचन बोल्यां. शरीर अणपडिलेह्युं हलाव्युं. छती वेळाए सामायिक न लीधुं. सामायिक लई उघाडे मुखे बोल्या. उंघ आवी. वात विकथा घरतणी चिंता कीधी.

वीज दीवा तणी उजेहि हुई कण, कपासिया, माटी, मीठुं, खडी, धावडी, अरणेटो पाषाण प्रमुख चांप्या, पाणी, नील, फूल, सेवाल, हरियकाय, बीयकाय ईत्यादिक आभड्यां, स्त्री तिर्यंचतणा निरंत परंपर संघट्ठ हुआ. मुहपत्तिओ संघट्टी सामायिक अणपूग्युं पार्युं, पारवुं विसार्युं || नवमे सामायिक व्रत विषईओ अनेरो जे कोई अतिचार पक्ष दिवस ||९||

दशमे देशावगाशिक व्रते पांच अतिचार ||

आणवी पेसवणे || आणवणप्पओगे, पेसवणप्पओगे, सद्दाळुवाई, रूवाणुवाई, बहियापुग्गलपक्खेवे नियमित भूमिकामांहि बाहेरथी कांई अणाव्युं. आपण कन्हे थकी बाहेर कांई मोकल्युं अथवा रूप देखाडी, कांकरो नाखी, साद करी आपणपणुं छतुं जणाव्युं दशमे देशावकाशिक व्रत विषईओ अनेरो जे कोई अतिचार पक्ष दिवसमांहि II१०

अग्यारमे पौषधोपवास व्रते पांच अतिचार ।। 

संथारुच्चारविहि अप्पडिलेहिय दुप्पडिलेहिय सिज्जासंथारए, 

अप्पडिलेहिय दुप्पडिलेहिय उच्चार पासवण भूमि ।। 

पोसह लीधे संथारा तणी भूमि न पूंजी. बाहिरलां लहुडां वडां स्थंडिल दिवसे शोध्यां नहीं, पडिलेह्यां नहीं. मातरुं अणपूंज्युं हलाव्युं, अणपूंजी भूमिकाए परठव्युं. परठवतां ‘‘अणुजाणह, जस्सुग्गहो’ न कह्यो, परठव्या पूंठे वार त्रण’ वोसिरे वोसिरे’ न कह्युं. पोसहशालामांहि पेसतां ‘निसीहि’, नीसरतां ‘आवस्सहि’ वार त्रण भणी नहीं. पुढवी अप्, तेउ वाउ, वनस्पति, त्रसकायतणा संघट्ट, परिताप, उपद्रव हुआ. संथारा पोरिसि तणो विधि भणवो विसार्यो. पोरिसिमांहे उंघ्या. अविघे संथारो पाथर्यो. पारणादिकतणी चिंता कीधी. काळवेळाए देव न वांद्या. पडिक्कमणुं न कीधुं. पोसह असूरो लीधो, सवेरो पार्यो. पर्वतिथिए पोसह लीधो नहीं || अग्यारमे पोषधोपवास व्रत विषईओ अनेरो जे कोई अतिचार पक्ष ||११||

बारमे अतिथि संविभाग व्रते पांच अतिचार II 

सच्चित्ते निक्खिवणे II 

सचित्त वस्तु हेठ उपर छतां महात्मा महासती प्रत्ये असूझतुं° दान दीधुं. देवानी बुद्धे असूझतुं फेडी सूझतुं कीधुं, परायुं फेडी आपणुं कीधुं. अणदेवानी बुद्धे सूझतुं फेडी असूझतुं कीधुं, आपणुं फेडी परायुं कीधुं. वहोरवा वेला टली रह्या. असुर करी महात्मा तेड्या. मच्छर धरी दान दीधुं. गुणवंत आव्ये भक्ति न साचवी. छती शक्ते साहम्मिवच्छल्ल न कीधुं. अनेरां धर्मक्षेत्र सीदातां छती शक्तिए उद्धर्यां नहीं. दीन’ क्षीण प्रत्ये अनुकंपादान न कीधुं.

बारमे अतिथि संविभागव्रत विषईओ अनेरो जे कोई अतिचार पक्ष दिवसमांहि ||१२||

संलेषणा तणा पांच अतिचार । 

ईहलोए परलोए || 

ईहलोगासंसप्पओगे, परलोगासंसप्पओगे, जीविआसंसप्पओगे, 

मरणासंसप्पओगे, कामभोगासंसप्पओगे ।। 

ईहलोके धर्मना प्रभाव लगे राजऋद्धि, सुख, सौभाग्य, परिवार वांछ्या. परलोके देव, देवेंद्र, विद्याधर, चक्रवर्ती तणी पदवी वांछी, सुख आव्ये जीवितव्य वांछ्युं, दु:ख आव्ये मरण वांछ्युं. कामभोग तणी वांछा कीधी ||

‘संलेषणा व्रत विषईओ अनेरो जे कोई अतिचार पक्ष दिवसमांहि ||१३||

तपाचार बार भेद, छ बाह्य, छ अत्यंतर || 

अणसणमूणोअरिआ ||  

अणसण भणी उपवास विशेष पर्वतिथिए छती शक्तिए कीधो नहीं. ऊणोदरीव्रत ते कोलिया पांच सात ऊणा रह्या नहीं. वृत्तिसंक्षेप ते द्रव्य भणी सर्व वस्तुनो संक्षेप कीधो नहि. रसत्याग ते विगईत्याग न कीधो. कायक्लेश लोचादिक कष्ट सहन कर्यां नहीं. संलीनता-अंगोपांग संकोची राख्या नहीं. पच्चकखाण भांग्या. पाटलो डगडगतो फेड्यो नहीं. गंठसी, पोरिसी, साड्ढपोरिसी, पुरिमड्ढ, एकासणुं, बिआसणुं नीवि, आंबिल प्रमुख पच्चक्खाण पारवुं विसार्युं. बेसतां नवकार न भण्यो. उठतां पच्चक्खाण करवुं विसार्युं. गंठसिउं भांग्युं. नीवि, आंबिल उपवासादिक तप करी काचुं पाणी पीधुं. वमन हुओ. बाह्य तप विषईओ अनेरो जे कोई अतिचार पक्ष ||१४॥

अभ्यंतर तप, पायच्छित्तं विणओ II 

मनशुद्धे गुरु कन्हे आलोअणा लीधी नहीं. गुरुदत्त प्रायश्चित्त तप लेखा शुद्धे पहुंचाड्यो नहीं. देव, गुरु, संघ, साहम्मि प्रत्ये विनय साचव्यो नहीं. बाल, वृद्ध, ग्लान, तपस्वी, प्रमुखनुं वैयावच्च न कीधुं. वाचना, पृच्छना, परावर्तना, अनुप्रेक्षा, धर्मकथा लक्षण पंचविध स्वाध्याय न कीधो. धर्मध्यान, शुक्लध्यान न ध्यायां, आर्त्तध्यान, रोद्रध्यान ध्यायां. कर्मक्षय निमित्ते लोगस्स दस वीसनो काउस्सग्ग न कीधो । अभ्यंतर तप विषईओ अनेरो जे कोई अतिचार पक्ष दिवसमांहि ||१५॥

वीर्याचारना त्रण अतिचार | 

अणिगृहिअबलवीरिओ 

पढवे, गुणवे, विनय, वैयावच्च, देवपूजा, सामायिक, पोसह, दान, शील, तप, भावनादिक धर्मकृत्यने विषे मन वचन कायातणुं छतुं बल, छतुं ‘वीर्य गोपव्युं. रूडां पंचांग खमासमण न दीधां. वांदणा तणा आवर्त विधि साचव्या नहीं. ‘अन्यचित्त निरादरपणे बेठा. उतावळुं देववंदन, पडिक्कमणुं कीधुं ॥ वीर्याचार विषईओ अनेरो जे कोई अतिचार पक्ष ||१६||

नाणाईअट्ठ पईवय-सम्मसंलेहण पण पन्नर कम्मसु |

बारस तप विरिअतिगं, चउव्वीससयं अईयारा ॥ 

पडिसिद्धाणं करणे ॥ 

प्रतिषेध अभक्ष्य, अनंतकाय, बहुबीज भक्षण, महारंभपरिग्रहादिक कीधां. जीवाजीवादिक सूक्ष्म विचार सद्दह्या नहीं. आपणी कुमतिलगे उत्सूत्र प्ररूपणा कीधी. तथा प्राणातिपात, मृषावाद, अदत्तादान, मैथुन, परिग्रह, क्रोध, मान, माया, लोभ, राग, द्वेष, कलह, अभ्याख्यान, पैशुन्य, रति-अरति, परपरिवाद, माया-मृषावाद, मिथ्यात्वशल्य ए अढार पापस्थान कीधां, कराव्यां अनुमोद्यां होय. दिनकृत्य प्रतिक्रमण, विनय, वैयावच्च न कीधां. अनेरुं जे कांई वीतरागनी आज्ञा विरुद्ध कीधुं, कराव्युं, अनुमोद्युं होय | 

ए चिहुं प्रकारमांहि अनेरो जे कोई अतिचार पक्ष दिवसमांहि, सूक्ष्म बादर जाणतां अजाणतां हुओ होय ते सवि हुं मने वचने कायाए करी मिच्छामिदुक्कडं II१७II

एवंकारे श्रावकतणे धर्मे श्री समकितमूल बार व्रत, एकसो चोवीश अतिचारमांहि अनेरो जे कोई अतिचार पक्ष दिवसमांहि सूक्ष्म बादर जाणतां अजाणतां हुओ होय ते सवि हुं मने वचने कायाए करी मिच्छा मि दुक्कडं. 

ईति श्री श्रावक पक्खी, चोमासी संवच्छरी अतिचार समाप्त.